Toscane spreekt tot de verbeelding. De lange rijen majestueuze cipressen, de olijfgaarden, de zalige stadjes op heuvelruggen met hun smalle steegjes, pittoreske winkeltjes en sfeervolle pleintjes, de kronkelende wegen bergop en bergaf, de eeuwige zon, het lekkere eten, maar ook de geschiedenis, de cultuur, de kunst…
Ben ik iets vergeten?
Oh ja, de wijngaarden en de wijn.
Het perfecte plaatje, of toch één ervan, vind je op een half uurtje van Firenze, langs de FIPILI, de verbindingsweg tussen Firenze, Pisa en Livorno. Daar neem je de afrit Ginestra -Montespertoli, volg je de richting van die laatste, het zalige stadje op de heuvelrug, en net wanneer je het stadje binnenrijdt ga je rechtsaf op de Via Montelupo, de kronkelende weg bergaf, richting… Montelupo.
Na zo’n vijf minuten kom je grote borden tegen: “Free tasting at Tenuta di Morzano!” Zeker doen!
Camilla en Giacomo ontvangen je met open armen en in hun typisch “Italiaans Engels” gaan ze je de Tenuta en de wijnen voorstellen in de kleine, klassiek aandoende cantina. Neem er wel even de tijd voor en vergeet ook niet de borgo te bekijken, want het is een totaalconcept: agriturismo.
In 1973 kocht Luciano Mignolli de wijngaard, toen goed voor 2 ha, als hobby en maakte hij enkel wijn voor de familie, vrienden en klanten. Luciano had een architectenbureau, een constructiebedrijf, een hotel en hij was actief in de financiële wereld.
Maar, zakenman als hij was, zag hij al snel mogelijkheden in de wijnbouw. Dus professionaliseerde hij de manier van werken, breidde hij de oppervlakte uit en trok hij in 1993 zijn neefje aan. Giacomo Benucci, net afgestudeerd in “Economy” (het lessenpakket, niet het comfortniveau), had zijn legerdienst ook achter de rug en was aan het solliciteren bij twee banken toen hij opgebeld werd door oom Luciano. Hij sloeg de aanbiedingen van de banken af en ging voor het familiebedrijf werken, tot ontgoocheling van zijn ouders. Voor hen was een job in de banksector het hoogst haalbare.
Giacomo, voorheen semiprofessioneel waterpolospeler voor de ploeg van Firenze, een heel populaire sport in Italië, werkte in de verschillende bedrijven van de familie Mignolli (zijn moeder was de zus van Luciano) om in 1996 in Montespertoli te belanden, in Tenuta di Morzano.
Ondertussen besliste Luciano een borgo te ontwerpen op het domein van Tenuta di Morzano. Een “borgo” is letterlijk een combinatie van oude gebouwen, maar de architect in signore Mignolli had iets mooiers in gedachten! 16 nagelnieuwe, comfortabele appartementen, op maat voor vakantiegangers. Dus met een klein keukentje, maar ook een terras met barbecue voor elk appartement.
En mocht je, God verhoedt het, vrienden maken ter plaatse of graag eens de show stelen… er is ook een grote barbecue aan het zwembad. Voor onvergetelijke avonden!
Wie Toscane wil bestuderen zit ook ideaal in Montespertoli, strategisch gelegen tussen Firenze, de Tyrreense Zee, San Gimignano, Certaldo, Lucca, Siena, Pisa… Allemaal minder dan 45 minuten rijden. Wijnliefhebber? Montalcino is anderhalf uur rijden en dik de moeite waard, zoals je wel weet.
Luciano overleed in 2013 en nu runt zijn dochter Francesca de activiteiten van het familiebedrijf. Het wijndomein omvat nu 40 ha wijnstokken van (uiteraard) voornamelijk Sangiovese, de chianti-druif. Er worden in totaal 8 wijnen geperst van hele mooie kwaliteit en dat laten ze graag, en gratis, proeven. Verblijf je er met vakantie, dan mag je zeker de proefsessie niet overslaan. Ze doen die in de voormiddag, onvermijdelijk volgt daarop een lome namiddag aan het zwembad… Tenzij je alles uitspuwt zoals het hoort, natuurlijk. Doen wij niet!
Chianti!
Een merknaam, een identiteit, een verhaal en een streek. Kijk, ik heb niets tegen de Nieuwe Wereld en heb menig pareltje ontdekt uit de verre wijnlanden, maar het klassieke systeem geeft toch relatieve duidelijkheid over wat er in de fles zit. Ook bij Chianti, in al zijn varianten, kan je weten welke druiven erin zitten, wat de opbrengst per oppervlakte is, hoe lang de wijn op vat of in de fles gelegen heeft en meer van die zaken die de gemiddelde boekhouder enthousiast maken. Voor wie liever proeft dan studeert, zoals ondergetekende, is er de garantie dat Chianti, in de verschillende kwaliteiten, een relatief stevige, rode wijn is met de nodige nuances van rood fruit in de neus, zachte tannines in de mond en een gemiddelde tot lange afdronk. En het typische Sangiovese-karakter.
De Il Primo Chianti DOCG is de instapper bij TdM. Een giet-lekker-weg wijn zonder pretentie. Voor wie ooit aan viooltjes rook, zal dat ook in deze wijn terugvinden. Ik, zeer beperkt in bloemengeuren, herken er vooral Sangiovese in, die dankzij zachte tannines en een mooie zuurbalans de lokale hapjes mooi accompagneert. Niet moeilijk doen, hier moet je niet over discussiëren. Eenvoudig genieten bij wat kaasjes, enkele soorten charcuterie, wat ciabatta en veel olijfolie… en op tijd een volgende fles klaarzetten. Eventueel licht gekoeld, als dat op het terras van de Borgo is of een ander zonnig plekje.
De volledig uit Sangiovese geperste Chianti Morzano Riserva DOCG die 12 maand op deels nieuwe Franse eik lag (in vaten bedoel ik natuurlijk) en 18 maand in de fles wachtte op commercialisering, is een stuk complexer en biedt meer diepgang. Een wijn waarvoor je al eens gaat zitten, zoals we zeggen. Rood fruit (of wat dacht je), vanille en zwarte peper kenmerken deze wijn in de neus. Hier kan je een stukje gegrilld vlees tegenover zetten. Dit is de “signature wine” van TdM.
Zijn collega, Il Quarto – Chianti Riserva DOCG, is een recente aanvulling op het gamma waar wat Merlot en Syrah in verwerkt zijn om het karakter bij te stellen. Het blijft een oer-Chianti, geen twijfel mogelijk, maar het illustreert de “open mind” van TdM. 12 maand op hergebruikte Franse eik en 8 maand in de fles voor ze naar de winkel verhuizen. Dat maakt dat de eik wat minder aanwezig is dan bij de Morzano Riserva, en de bloemigheid wat meer in de verf wordt gezet (spreekwoordelijk, natuurlijk).
Ik zou durven zeggen dat de Morzano Riserva de typische Chianti vertegenwoordigt en Il Quarto een eigentijdse versie is. Maar wie ben ik, natuurlijk…
En dan is er de, alweer geheel naar mijn mening, ideale combinatie van de bovenstaande benaderingen: Emilio – Chianti Superiore DOCG. Allemaal Sangiovese (zie Morzano Riserva), maar 12 maand op hergebruikte eik en 8 maand in de fles (zoals de Quarto). Een klassiek etiket, een moderne naam… Wat meer specerijen in de neus, wat zwaarder qua structuur, zachte tannines en het ene jaar al wat meer eik dan het andere. Het blijft een natuurlijk product en geen formule.
Elke Chianti wijnmaker maakt ook een “internationale blend”, zoals ze het zo graag noemen. Een wijn die niet voldoet aan de voorwaarden om Chianti te heten, maar die eerder de persoonlijkheid van het huis reflecteert.
Bij TdM heet de internationale blend “Nicosole IGT”, en alle informatie daarover lees je in onze Nicosole-blog.
Wie Chianti zegt, zegt ook Vin Santo: de zoete dessertwijn uit Toscane. Niet te verwarren met de evenzeer edele Sauternes en gelijkaardigen uit Bordeaux! Deze Franse wijnen worden zoet door de “edele rotting”, maar dat verhaal houden we voor een andere keer. Kort door de bocht: door die rotting droogt de druif uit en zo verhoogt de suikerwaarde, met als gevolg: zoete wijn.
Bij de Vin Santo “Piovano Arlotto” rekenen ze eerder op hun eigen bekwaamheid dan op de natuur. De Malvasia, San Colombano en Trebbiano (de druiven) worden tijdens de “normale” oogst geplukt en gedroogd gedurende vier maanden. Op die manier wordt evenzeer de suikerwaarde verhoogd, terwijl het volume van de druiven zakt tot zo’n dertig procent ten opzichte van de pluk. De wijn wordt dan “zacht” geperst om daarna 5 tot 10 jaar in kastanje (!) vaten te rijpen. Een omslachtig proces dat veel toegevingen vraagt maar resulteert in een uitzonderlijk zoete maar gebalanceerde wijn. Te combineren met bijvoorbeeld foie gras of kazen, net zoals de Sauternes dus.
Er is ook olijfolie van TdM, koud geperst en misschien nog het lekkerst simpelweg op wit brood (wel opletten: ter plaatse vind je haast uitsluitend brood zonder zout en dat is mogelijk even wennen…). Momenteel wordt het product en de presentatie herbekeken, maar het was voorheen een absolute aanrader en dat zal het zonder twijfel ook in de toekomst zijn!
De wijnproever
Informatie en bestellingen via Il Sapore, de invoerder voor België.
Info:
Tenuta di Morzano: http://www.tenutadimorzano.it
Borgo Filicardo: http://www.filicardo-apartments.it
Il Sapore: http://www.ilsapore.be
